မီနာမာတာ အဆိပ္သင့္ျခင္း သုိ႕မဟုတ္ ျပဒါးဆိပ္သင့္ျခင္း

စြမ္းထက္ေနာင္ shared a status. March 6

မီနာမာတာ အဆိပ္သင့္ျခင္း သုိ႕မဟုတ္ ျပဒါးဆိပ္သင့္ျခင္း           The Poisoning Of Minamata စြမ္းထက္ေနာင္

ျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္း အျဖစ္အပ်က္မ်ားသည္ သာမန္႐ိုး႐ုိးရွင္းရွင္းမဟုတ္ပဲ ေၾကာင္မ်ားလမ္းမေပၚတြင္ ကေနျခင္းမွ ထူးဆန္းစြာ စတင္ခဲ့ပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ကေနရင္း ႐ုတ္တရက္လဲက်၍ ေသအံ့မူးမူးျဖစ္ၿပီး တခ်ဳိ႕မွာ ေသဆုံးသြား ခဲ့ပါသည္။

(၁၉၅၀)ခုႏွစ္၌ဂ်ပန္ႏုိင္ငံတြင္ ငါးဖမ္းျခင္းျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းၿပဳၾကသည့္ ႐ြာေလးတစ္႐ြာတြင္ ထိုကဲ့သို႔ နားလည္၊ ရွင္းျပရန္ ခက္ခဲေသာေရာဂါျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ ထုိ႐ြာမွလူမ်ားႏွင့္မိသားစု၀င္မ်ားသည္ မၾကာခဏအထိန္းအကြပ္မဲ့စြာ ေအာ္ဟစ္ျခင္း၊စကား ေျပာဆုိရာတြင္ အရက္မူးသည့္ပုံစံၿဖစ္ေနၿခင္း၊ ေမာပန္းေနၿပီး စကားလုံးမ်ားကုိ ရွင္းလင္းစြာ အသံမထြက္ႏုိင္ပဲ ပလုံးပေထြးျဖစ္ေနၿခင္းမ်ားကို ေတြ႔ၾကံဳ႔ခံစားခဲ့ရပါသည္။

ထုိကဲ့သုိ႕မထင္မရွား မသိ မသာျပသသည့္၊ အစကနဦး ေရာဂါလကၡဏာမ်ားၿဖစ္ေသာ အာ႐ုံေၾကာမ်ားခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္းႏွင့္ အားနည္း ျခင္း မ်ားသည္ ျပဒါးဓာတ္ပါ၀င္ေသာအစားအစာမ်ားကုိ စားသုံးမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း ယခင္က မသိရွိခဲ့ ၾကပါ။ လူမ်ား၏အျပဳအမူမ်ားေျပာင္းလဲမႈမ်ားသည္လူနည္းစုမဟုတ္ေတာ့ပဲတၿဖည္းၿဖည္းႏွင့္လူေပါင္းမ်ား စြာထုိေရာဂါျဖစ္ပြားေန ေၾကာင္းကုိ သိရွိလာခဲ့ၾကပါသည္။

ထိုကဲ့သို႔နားလည္ရန္၊ရွင္းျပရန္ ခက္ခဲေသာေၾကာင္မ်ားကေနျခင္း ႏွင့္ လူုမ်ား၏အျပဳအမူမ်ား ေျပာင္းလဲမႈမ်ားသည္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ မီနာမာတာၿမဳိ႕တြင္စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ အလြန္စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ ေကာင္းေသာေရာဂါမ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚခဲ့ျခင္း သည္ သမုိင္းတြင္စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားဖြံ႕ၿဖဳိးလာမႈႏွင့္အတူ၊ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးထိခုိက္မႈႈ ျပႆနာ ေၾကာင့္ ေရာဂါပါရရွိႏုိင္ေၾကာင္း ကိုပထမဦး စြာျပသလိုက္သည့္ သက္ေသအေထာက္အထားတစ္ခုပင္ ျဖစ္ပါသည္။

တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသဆုံး၍ ၀မ္းနည္းပူေဆြးရသည္ ထက္သာမက လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆံုးရၿခင္းက၊ ကပ္ေရာဂါ သဖြယ္ ပိုမိုထိတ္လန္႔ေၿခာက္ၿခားတုန္လႈပ္ေစခဲ့ပါသည္။ ထုိေၾကကြဲစရာ အံ့ႀသစရာေကာင္းေလာက္သည့္္၊ မီနာမာတာၿမဳိ႕ရွိ လူအမ်ား အဆိပ္သင့္ေသဆုံးျခင္း အေၾကာင္းသည္ ကိန္းဂဏန္းအရအေထာက္အထားမ်ား အမွန္တကယ္ အတိအက် အျပည့္အစုံရွိ ခဲ့ပါသည္။

အစားအစာတြင္ပါ၀င္ေသာအရာ၀တၴဳမ်ားႏွင့္ လူအမ်ား၏က်န္းမာေရး ဆက္ ႏြယ္မႈရွိသည္ကုိ အထင္အရွား ျပသလုိက္ သည့္ သက္ေသဥပမာတစ္ခုပင္ျဖစ္ပါသည္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈမ်ားသည္ လူသားတို႔၏ အေရးပါေသာ ေနထုိင္မႈဘ၀ျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ ပ်က္သုဥ္းေစႏုိင္ေၾကာင္းကုိ သတိေပးေနေသာ သင္ခန္းစာ ယူသင့္သည့္အျဖစ္အပ်က္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

တစ္ခါတစ္ရံအစားအစာမ်ားသာမက မေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္လူအမ်ားႏွင့္ပတ္သက္မႈမရွိေသာ အရာ မ်ားေၾကာင့္လည္းက်န္းမာေရးခ်ဳိ႕ယြင္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚႏုိင္ပါသည္။
မီနာမာတာျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းမ ွစတင္၍ ျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းကုိ မီနာမာတာေရာဂါ (Minamata Disease) ဟုေခၚဆုိခဲ့ပါသည္။ ထုိအျဖစ္အပ်က္မ်ားကုိ (၁၉၇၀)ခုႏွစ္၌ဂ်ပန္ျပည္ရွိ သတင္းစာမ်ား၏မ်က္ႏွာအဖုံးတြင္အေသးစိပ္ေဖာ္ျပထားခဲ့ပါသည္။ကမၻာတစ္၀န္းလူအမ်ားသိရွိခဲ့ရာမွအေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားသို႕ပ်ံ႕ႏွံသြားခဲ့ရာအေမရိကသို႕ပင္သတင္းေရာက္ရွိေၾကာ္ၾကားခဲ့ပါသည္။ ထုိေၾကကြဲစရာေကာင္းေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ား၏အေထာက္အထားမ်ားအျပည့္အစုံကုိအက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေဖၚျပရေသာ္၊ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါသည္။
မီနာမာတာၿမဳိ႕သည္ဂ်ပန္ႏုိင္ငံက်ဴ႐ႈးကၽြန္းအေရွ႕ဘက္ကမ္း႐ုိးတန္းတြင္တည္ရွိပါသည္။ထုိအရပ္ေဒသမွလူအမ်ား၏အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းသည္ပင္လယ္ငါးဖမ္းျခင္းႏွင့္စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကိုသာလုပ္ကုိင္ၾကပါသည၊္ (၁၉၃၂)ခုႏွစ္တြင္ ခ်ီဆုိေကာ္ပုိေရးရွင္း (Chisso Corporation) သည္ ပလစ္စတစ္ထုတ္လုပ္ရန္ အစက္တယ္ဒီဟုိက္ (Acetaldehyde) ဓာတုပစၥည္းက ုိစတင္ထုတ္ လုပ္ခဲ့ပါသည္။ ထုတ္လုပ္မႈလုပ္ငန္းစဥ္မွထြက္ရွိေသာ ျပဒါးဓါတ္ပါ၀င္သည့္စြန္႕ပစ္ပစၥည္းမ်ားကို ကမ္းေျခပင္လယ္ေအာ္၏ေရထဲသုိ႕စြန္႕ပစ္လုိက္၏။ ထုိသတၱဳျပဒါးသည္ မီသုိင္းမာၾကဴရီကလုိ႐ုိက္ (Methyl Mercury Chloride) အျဖစ္ပင္လယ္ေရအတြင္း ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ထုိေဒသပင္လယ္ေရထဲရွိ အပင္မ်ား ငါးစသည့္ေရသတၱ၀ါမ်ားထံေရာက္ရွိစားသံုးမိၿပီးထိုသတၱ၀ါမ်ား ၏ ခႏၶာကုိယ္အတြင္းသုိ႕ေရာက္ရွိသြားပါသည္။ ထုိငါးပင္လယ္ထြက္ပစၥည္းမ်ားကုိ လူအမ်ားက အစားအစာအျဖစ္စားသုံးၾကရာမွ ၿပဒါးဓာတ္မ်ားသည္လူ၏ခႏၶာကုိယ္အတြင္းသုိ႕ေရာက္ရွိသြားပါ သည္။
ထိုအခ်ိန္က မီနာမာတာေဒသတြင္ေနထုိင္သူအမ်ားသည္၊ ပင္လယ္ေအာ္မ ွငါးမ်ားႏွင့္ ပင္လယ္ထြက္ပစၥည္းမ်ားကုိသာ အစာအာဟာရအျဖစ္ မွီခုိစားေသာက္ေနရပါသည္။ (၁၉၅၀)ခုႏွစ္အထိ ထုိေဒသရွိလူအမ်ား၏အဓိကအစားအစာမွာ ပင္လယ္ထြက္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ငါးမ်ားသာျဖစ္ခဲ့၏။ ဓာတုစက္႐ုံမွျပဒါးဓာတ္၏အဆိပ္အေတာက္မ်ားသက္ေရာက္မႈေၾကာင္ ့ဆုိးက်ဳိး မ်ားသည္ ေဒသခံမ်ားအေပၚ လွ်င္ျမန္စြာ ထိခုိက္ေစခဲ့ပါသည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးၿပီးဆုံးသည့္(၁၉၅၂)ခုႏွစ္ခန္႕တြင္ အစက္တယ္ဒီဟုိက္ထုတ္လုပ္မႈသည္ မ်ားစြာတုိးတက္လာ၏။ စီးပြားေရးအရႏွင့္ေဒသခံမ်ား၏အလုပ္အကုိင္ရရွိျပီး ဘ၀ေနထုိင္မႈ တိုးတက္လာခဲ့၍ လူအမ်ားလက္ခံႀကဳိဆုိခဲ့ၾကပါသည္။ ထုိအခ်ိန္၌ပင္မီနာမာတာပင္လယ္ေအာ္ အတြင္း ငါးမ်ားေရေပၚတြင္ ေပၚေလာေပၚေနေၾကာင္းစတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကပါသည္။ ခ်ီဆုိဓါတုေကာ္ပုိ ေရးရွင္းမွ ေဒသခံငါးဖမ္းသူမ်ား၏ငါးဖမ္းေရျပင္ညစ္ညမ္းပ်က္စီးမႈအတြက္ ေလွ်ာ္ေၾကးေငြမ်ားေပးခဲ့ ၾကပါသည္။ ထုိအခ်ိန္၌ပင္ ထူးျခားဆန္းၾကယ္ေသာ အျပဳအမူမ်ားအၿဖစ္ ေၾကာင္မ်ား ကခုန္ေနျခင္း (Dancing Cat) ကိုေတြ႕ျမင္ခ့ဲၾကရၿပီး တစ္ခါတစ္ရံပင္လယ္အတြင္းသို႕ေၾကာင္မ်ားလိမ့္က် ေသဆုံး မႈမ်ားကုိ မၾကာခဏ ေတြ႕ရွိရသၿဖင့္ ေဒသခံမ်ားက ေၾကာင္မ်ားေသေၾကာင္းႀကံစည္ျခင္း (Cat Suicides) ဟုပင္ေျပာဆုိၾကရပါသည္။
(၁၉၅၀)ခုႏွစ္တြင္ အထက္ပါေၾကာင္မ်ား၏ အျပဳအမူမ်ားတုိင္းလူမ်ားတြင္ စတင္ျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါသည္။ လူအမ်ားသည္ လမ္းေလွ်ာက္ေနစဥ္ လဲက်လုမတတ္ျဖစ္ျခင္း၊ စာမေရး၍မရေတာ့ျခင္း၊ အက်ႌၾကယ္သီးမ်ား မိမိကုိယ္တုိင္ မတပ္ႏုိင္ျခင္း၊ အစာစားရန္တူမ်ားမကုိင္ႏုိင္ေတာ့ျခင္း၊ အၾကားအာ႐ုံ၊ အျမင္အာ႐ုံခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္း ၊အစာကုိမ်ဳိမခ်ႏုိင္ျခင္း၊ တုန္တုန္ရီရီျဖစ္ျခင္း၊ ယိမ္းယုိင္၍ မိမိကိုယ္ကုိမထိန္းႏုိင္ျခင္းစသည္တုိ႕ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ (၁၉၅၆)ခုႏွစ္၌မီနာမာတာၿမဳိ႕တြင္ လူမ်ားစြာကပ္ေရာဂါသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ပြားလာခဲ့ၿပီး ေရာဂါၿဖစ္ပြားသူမ်ား၏ ခႏၶာကုိယ္ပုံသ႑ာန္ကိုပါ ကေမာက္ကမ ေျပာင္းလဲျဖစ္ေစေသာေၾကာင့္ လူအမ်ားေၾကာက္လန္႕ ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့၏။
မည္သူကမ်ွ အဘယ္ေၾကာင့္ ထုိသုိ႕ျဖစ္ပြားသည္ကုိမသိရွိသျဖင့္ ပေရာဂလား သို႕မဟုတ္ ဦးေႏွာက္ေရာဂါပုိးမ်ား၀င္ျခင္းလား၊ဆစ္ဖလစ္ေရာဂါပုိးလား၊ေရာဂါပုိး၀င္၍ဦးေႏွာက္ေရာင္ရမ္းျခင္းလား၊ကူးစက္ေရာဂါမ်ားလား၊အရက္စြဲေရာဂါမ်ားလား၊ မ်ဳိး႐ုိးဗီဇလိုိက္သည့္ေရာဂါမ်ားလား၊ သုိ႕ေလာသုိ႕ေလာႏွင့္ မည္သည့္ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားေနေၾကာင္း မသိရွိၾကပါ။
လူအမ်ားေခၚေ၀ၚသုံးစြဲၾကသည့္ ထင္ရွားေသာအမည္မ်ားမွာ ေၾကာင္မ်ားကခုန္ျခင္းေရာဂါ (Cats Dancing Disease) ႏွင့္ ထူးဆန္းေသာေရာဂါ (Strange Disease) မ်ားျဖစ္ပါသည္ ေကာင္းစြာမသိရွိျခင္းႏွင့္ နားမလည္ႏုိင္ၿခင္း၊ရွင္းမျပႏုိင္ၿခင္းတို႔ေၾကာင့္ အထက္ပါအမည္ႏွစ္ခုစလုံး ကုိ ေရာဂါနာမည္အျဖစ္ ေခၚေ၀ၚေနၾကပါသည္။
ဇီ၀ကမၼေဗဒျဖစ္စဥ္အရ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္းလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကုိ ထိန္းသိမ္းေပးသည့္ စနစ္အႀကီးအက်ယ္ပ်က္စီးေပ်ာက္ဆုံးကုန္သျဖင့္ ေရာဂါခံစားေနရသူမ်ားသည္ မိမိကုိယ္ကုိယ္ဟန္ ခ်က္ညီရန္မထိန္းႏုိင္ေတာ့ပါ ။ေရာဂါစတင္ခံစားရသည့္ ငါးဖမ္းၿပီးအသက္ေမြးသည့္ဖခင္အေၾကာင္း ကုိ သားျဖစ္သူက မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ေျပာျပပုံမွာ ဤသုိ႕ျဖစ္ပါသည္။ ဖခင္ျဖစ္သူမွာ မၾကာခဏယုိင္တိယုိုိင္တုိင္ ျဖစ္ေနၿပီးေလွေပၚအိပ္ေပ်ာ္ေနစဥ္ လက္တစ္ဘက္ ေရထဲသုိ႕ ျပဳတ္က်ေနျခင္းကုိမသိျပီး၊မိမိ၏ေျခၫွပ္ဖိနပ္ကုိမိမိကုိယ္တုိင္မ၀တ္ႏုိင္ျခင္း၊လမ္းေလွ်ာက္ႏုိင္၍ အျခားသူမ်ားဘာေျပာသည္ကုိ နားလည္ႏုိင္ေသာ္လည္းစကားျပန္ေျပာစဥ္ ပလုံးပေထြးျဖစ္ေနျခင္း စသည့္တုိ႕ကုိ ေတြ႔ၾကံဳ႔ခံစားေနရပါသည္။
(၄)ရက္ေျမာက္ေသာေန႕၌မိမိကိုယ္ကိုထိန္းခ်ဳပ္ရန္ႀကဳိးစားေနစဥ္မွာပင္အေျခအေနယုိယြင္း ေျပာင္းလဲသြားသျဖင့္ ေဆး႐ုံတင္လုိက္ရပါသည္။
အိပ္ယာကုတင္ေပၚတြင္ ဖခင္အားပတ္တီးမ်ားျဖင့္ ခ်ည္ေႏွာင္ထားရပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ကရန္အလြန္စိတ္အားထက္သန္ေနၿပီးပါးစပ္မွဘာေတြေျပာေနမွန္းမသိ၊တံေတြးမ်ားေထြးလုိက္၊ ျပင္းျပင္းထန္ထန္တစ္ကုိယ္လုံးတုန္လႈပ္လုိက္ႏွင့္ၿဖစ္ေန၏။ သူ၏အေရျပားမ်ားကုိလက္သည္းမ်ား ျဖင့္ထိုးစိုက္္ၿပီးတစ္ကုိယ္လုံးေသြးထြက္ရန္ကုတ္ျခစ္ေနေၾကာင္းေျပာျပ၏။ ထုိကဲ့သုိ႔ေရာဂါခံစားရၿပီး (၇)ပတ္အတြင္းကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါသည္။ မိခင္သည္လည္းထုိနည္းတူေရာဂါခံစားခဲ့ရၿပီး ဖခင္ ေသဆုံးၿပီး(၉)ႏွစ္အၾကာတြင္ ေသဆုံးခဲ့သည္ဟု ဆုိပါသည္။
(၁၉၅၆)ခုႏွစ္္၌ လူမ်ားတြင္ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈကုိ ေလ့လာေသာပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ေဆး၀ါးပညာ ရွင ္မ်ားမွ မီနာမာတာပင္ လယ္ေအာ္အတြင္းမွငါးေရသတၱ၀ါမ်ားကုိ စားသုံးျခင္းေၾကာင့္ ျပဒါး သတၱဳဓါတ္အဆိပ္သင့္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းကုိ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားျဖင့္တင္ျပေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ ခဲ့ပါသည္။ထုိေဒသရွိေမြးဖြားလာခဲ့သည့္ ကေလးမ်ားသည္လည္းထုိေရာဂါ မ်ားပါလာခဲ့ၾကပါသည္။
မီနာမာတာေရာဂါ (Minamata Disease) ဆုိသည္မွာ မီသုိင္းမာၾကဴရီ ( Me Hg) ျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းျဖစ္ ပါသည္။ ျပဒါးဓာတ္ပါေသာပင္လယ္ထြက္ငါးမ်ားႏွင့္အခြံပါေသာငါးမ်ား၊ခ႐ု၊ဂုံးေကာင္၊ပုဇြန္ႏွင့္ ဂဏန္းမ်ားကုိ လူအမ်ားစားေသာက္မိျခင္းေၾကာင္ ့ျပဒါးအဆိပ္သင့္သည့္ေရာဂါျဖစ္ပါသည္။ ပင္လယ္ထြက္ေရ သတၱ၀ါမ်ားငါးမ်ားတြင္ထုိျပဒါးဓါတ္ပါရျခင္းမွာဓာတုလုပ္ငန္းတစ္ခုမွစြန္႕ပစ္ေသာပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ (၁၉၅၆)ခုႏွစ္ေမလတြင္ တရား၀င္ပထမအႀကိမ္ ျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းကုိ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ မီနာမာတာၿမဳိ႕က်ဴ႐ႈးကၽြန္းအေရွ႕ေတာင္ဘက္တြင္စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။မီနာမာတာကမ္းေျခမွ ထုတ္လုပ္ေသာ ေရထြက္လုပ္ငန္း ထြက္ကုန္မ်ားတြင္ ျပဒါးဓါတ္ (၅.၆၁မွ၃၅.၇ ပီပီအမ္) (5.61 to35.7 ppm) အထိျမင့္မားစြာပါ၀င္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။ ျပဒါးဓါတ္ပါ၀င္ေနေၾကာင္းကုိ လူနာမ်ား၏ ဆံပင္အေမႊးအမွ်င္မ်ား ေတြ႕ရွိခဲ့ၾက၏။ ထုိေနရာမ်ားတြင္ ေနထုိင္ၾကေသာ ရွီရာမုအိ(Shiramui) ပင္လယ္ကမ္းရုိးတန္းတစ္ေလွ်ာက္ရွီ လူမ်ား မိသားစုမ်ား တြင္လည္း ျပဒါးဓါတ္ ျမင့္မားစြာ အမ်ားဆုံး(၇၀၅ ပီပီအမ္) (705 ppm) အထိရွိေၾကာင္းေတြ႕ရွိခဲ့ရပါသည္။
အဓိကေရာဂါလကၡဏာျပသမႈမ်ားမွာခံစားမႈတုန္႕ျပန္ႏုိင္သည့္အရည္အေသြးမ်ားႏွင့္စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္း(Sensory Disturbances)၊ေရာဂါေၾကာင့္ေျခလက္ရွိအေၾကာမ်ားပ်က္စီးျခင္း၊ လက္ႏွင့္ေျခေထာက္မ်ားသည္ လက္အိတ္ေျခ အိတ္မ်ား၀တ္ဆင္ထားမႈေၾကာင့္ တင္းက်ပ္ေနသကဲ့သုိ႔ခံစားေနရျခင္း (Glove and Stocking Type) ေျခလက္မ်ားဆာေနျခင္း ႂကြက္သားမ်ားလႈပ္ရွားမႈပုံမမွန္ျခင္း၊(Ataxia)ရုိးဆက္မ်က္ျခင္း၊ အဆစ္လြဲျခင္း၊ (Dysarthria) အျမင္ အာ႐ုံတင္းက်ပ္ျခင္း က်ဥ္းေျမာင္းျခင္း ေ၀၀ါးျခင္း၊ နားအၾကားအာ႐ုံခ်ဳိ႕ယြင္းျခင္း၊ အေသးစား ငလွ်င္လႈပ္သကဲ့သုိ႕ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္းမ်ားတုန္လႈပ္ေနျခင္း၊ တုန္တုန္ရီရီျဖစ္ေနျခင္း တို႕ၿဖစ္ပါသည္။ မိခင္စားသုံးလုိက္သည့္ ေရထြက္ပစၥည္းတြင္ပါ၀င္ေသာျပဒါးဓာတ္တို႕ေၾကာင့္ သေႏၶသားတြင္ပါ ျပဒါးဆိပ္သင့္ျခင္း၊ျဖစ္၍ သေႏၶသားတြင္ အလြန္စုိးရိမ္စရာေကာင္းသည့္ ဦးေႏွာက္ဒဏ္ရာ ပမာဏႀကီးစြာ ရရွိႏုိင္ေၾကာင္းေတြ႔ရွိရပါသည္။
ျပဒါးဆိပ္ေၾကာင့္ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈမ်ားမွာျဖစ္စတြင္ေရာဂါလကၡဏာျပသမႈထင္ရွားစြာမျပတတ္ပါအခ်ိန္ ၾကာသည္ႏွင့္အမွ် ေရာဂါလကၡဏာတုိ႕မွာတျဖည္းျဖည္းထင္ရွားစြာျပသလာျပီး၊ နာတာရွည္ေရာဂါ အျဖစ္ျဖစ္ပြားခံစားရပါသည္။လြန္ခဲ့ေသာ(၃၆)ႏွစ္ခန္႕ကစတင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ကုိလူေပါင္း(၁၀၄၃)ဦး ေသဆုံးခဲ့ၿပီးမွ(၂၂၅၂)ဦးသည္တရား၀င္ျပဒါးဆိပ္သင့္ေနေၾကာင္းသိရွိလာခဲ့ၾကပါသည္၊ ႏွစ္ေပါင္း(၃၀)ေက်ာ္အတြင္း မီနာမာတာပင္လယ္ေအာ္အတြင္းသုိ႕ စြန္႕ပစ္ပစၥည္းျဖစ္သည့္ ျပဒါးဓါတ္တန္ခ်ိန္(၃၀)ေက်ာ္ကုိစြန္႕ပစ္ခဲ့ပါသည္။ ထုိဓါတုစက္႐ုံမွျပဒါးအဆိပ္သင့္မႈေၾကာင့္လူအမ်ား ျပဒါးဆိပ္သင့္ျခင္းႏွင့္ ေမြးဖြားလာေသာကေလးမ်ားတြင္လည္း ေမြးရာပါျပဒါးဆိပ္သင့္ေရာဂါပါ လာခဲ့ပါသည္။ ခ်ီဆုိေကာ္ပုိေရးရွင္းမွ မိမိတုိ႕စက္႐ုံမွစြန္႕ပစ္ေသာျပဒါးဓါတ္မ်ားေၾကာင့္ေရာဂါျဖစ္ပြား ျခင္းမဟုတ္ေၾကာင္းကုိ သိပၸံပညာရွင္မ်ားဆရာ၀န္အား သက္ေသျပႏုိင္ရန္ငွားရမ္းခဲ့ပါေသး သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းကအသုံးျပဳခဲ့သည့္လက္နက္မ်ားမွ အဆိပ္အေတာက္မ်ား ပင္လယ္ေအာ္ အတြင္းသုိ႕ေရာက္ရွိယုိစိမ့္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္းသက္ေသထြက္ဆုိခဲ့ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္(၁၉၇၃)ခုႏွစ္တြင္ပထမဆုံးအႀကိမ္အစီအရင္ခံစာထြက္ေပၚလာခဲ့ပါသည၊္တရား႐ုံးမွတရားစြဲဆုိခဲ့ရသည့္အခ်ိန္အေတာအတြင္း ႏွစ္ေပါင္း(၂၀)ေက်ာ္အခ်ိန္ၾကာမွ အစီအရင္ခံစာထြက္ေပၚ လာခဲ့ပါသည္။ ထုိအစီအရင္ခံစာအရျပဒါးအဆိပ္သင့္မႈေၾကာင့္ေရာဂါမ်ားျဖစ္ပြားရျခင္းမွာမွန္ကန္ေၾကာင္းသိရွိခဲ့ၾကရ၏။ ၁၉၅၆ခုႏွစ္တြင္ပညာရွင္မ်ားမွ ျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းကိုေဖာ္ထုတ္တင္ျပခဲ့ေသာ္လည္း ၁၉၅၉ခုႏွစ္အထိ ခ်ီဆုိေကာ္ပုိေရးရွင္းမွ လက္ခံျခင္းမရွိခဲ့ပါ။ ၁၉၆၃-ခုႏွစ္တြင္ လူအမ်ားက်န္းမာေရး စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ (Public Health Service) သုေတသနပညာရွင္မ်ားမွ စတင္ေျခရာခံ သုေတသနျပဳလုပ္၍ ျပဒါးအဆိပ္သင့္သည္မွာ မွန္ကန္ေၾကာင္း အေထာက္အထားမ်ား ျဖင့္တင္ျပခဲ့ရာ ၁၉၇၀-ခုႏွစ္မွ ဓါတုပစၥည္းမ်ားစြန္႕ပစ္ျခင္းမွ ရရွိေသာ ေရာဂါျဖစ္ေၾကာင္းကုိ လက္ခံၿပီး ေလွ်ာ္ေၾကးေငြ (၃၂)သန္းကုိ စတင္ေပးခဲ့ဲၾကသည္။ မီနာမာတာအဆိပ္သင့္ျခင္းျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းသည္ဆရာ၀န္သိပၸံပညာရွင္မ်ားေနာင္လာေနာက္ သားမ်ားစံနမူနာနည္းပညာယူရသည့္ ဇီ၀ေဗဒဆုိင္ရာၿဒပ္စင္မ်ားအစားအစာတြင္ပါ၀င္မူေၾကာင့္ အစားအစာ ႏွင ့္ပက္သက္ေသာႀကီးမားေသာအဆိပ္သင့္ျခင္းျဖစ္ပါသည္ မီနာမာတာပင္လယ္ေအာ္အတြင္းမွ ေရသတၱ၀ါမ်ားကုိ စားသုံးမႈေၾကာင့္အဆိပ္သင့္ေသဆုံးခဲ့ရသည့္ ေၾကာင္မ်ားႏွင့္ လူအမ်ားကုိ စမ္းသပ္စစ္ေဆးခဲ့ရာ ခႏၶာကုိယ္အတြင္းရွိ ေက်ာက္ကပ္ႏွင့္ အသည္းမ်ားတြင္ ျပဒါးဓာတ္မ်ား ျမင့္မားစြာပါ၀င္ေနေၾကာင္းေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။
ယေန႕တုိင္ေအာင္ျပဒါးအဆိပ္သင့္သည့္ေရာဂါေ၀ဒနာက ုိခံစားေနရသူမ်ားရွိေနဆဲျဖစ္၍ ေဆး၀ါးကၽြမ္းက်င္သည့္ ပညာရွင္မ်ားမွလူေပါင္း(၃၀၀၀၀)ခန္႕ထိခုိက္ခဲ့ေၾကာင္းခန္႕မွန္းခဲ့ပါသည္။ အသက္ရွင္လွ်က္ေရာဂါေ၀ဒနာခံစားေနရသူမ်ား (၁၀၀၀၀)ေက်ာ္မွ ေရာဂါျဖစ္ပြားေနေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေသာ္လည္းဂ်ပန္အစုိးရမွလူေပါင္း(၂၃၀၀)ဦးသာေရာဂါအမွန္တကယ္ျဖစ္ပြားေန ေၾကာင္းေလ်ာ့နည္း လက္ခံအသိမွတ္ျပဳ ခဲ့ပါသည္။
လူအမ်ားႂကြက္သားမ်ားေသျခင္း၊ေျခႏွင့္လက္မ်ားလႈပ္ရွားမရပဲ ေသကုန္ျခင္း၊သြက္ခ်ာပါဒ ေရာဂါမ်ားကုိမ်ားစြာရရွိခဲ့ျခင္းႏွင့္ ေသဆုံးခဲ့သူမ်ားအထက္ပါစာရင္းတြင္မပါရွိျခင္း အစုိးရႏွင့္ေတြ႕ ဆုံျခင္းမျပဳသည့္သူမ်ားမည္မွ်က်န္သည္ကုိမသိရွိႏိုင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင္ ့ဂ်ပန္အစုိးရအေပၚေ၀ဖန္ပစ္တင္ မႈမ်ားကုိမ်ားစြာၾကဳံေတြ႕ခဲ့ရ ပါသည္။
ျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းသည္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းျဖစ္ပြားသည့္ကိစၥရပ္မဟုတ္ပဲ လူအမ်ား ကပ္ေဘးဆုိက္သည့္ အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အဆိပ္သင့္မႈႀကီးျဖစ္၍ လူအမ်ား၏ က်န္းမာေရးကုိဂ႐ုစုိက္ရန္ပ်က္ကြက္သည့္အေရးကိစၥျဖစ္ေၾကာင္း၊ အကယ္၍ခ်ီဆုိေကာ္ပုိေရးရွင္း ႏွင့္ဂ်ပန္အစုိးရမွေဆာလွ်င္စြာအေရးယူေဆာင္ရြက္မည္ဆုိပါက၊ အစားအစာငါးမ်ားတြင္ ျပဒါးဓါတ္ ေၾကာင့္အဆိပ္သင့္ျခင္းကုိလူအမ်ားသိရွိေစရန္ သတိေပးႏႈိးေဆာ္မည္ဆုိပါက ထုိမွ်ေလာက္အထိ ေရာဂါေ၀ဒနာခံစားရမႈမ်ားမရွိႏုိင္ေၾကာင္း ေလွ်ာ့နည္းႏုိင္ေၾကာင္း ေ၀ဖန္ေျပာဆုိၾကပါသည္။ ထုိအေရးကိစၥ ကပ္ဆုိက္ ေသာကာလကုိေရွာင္လႊဲႏုိင္သည္မ်ားကုိ ခ်ီဆုိေကာ္ပုိေရးရွင္းႏွင့္ အစုိးရတုိ႕ကမိမိလုပ္ေဆာင္ရမည့္အေရးကိစၥဂ႐ုစုိက္မႈမ်ားကုိပ်က္ကြက္ျခင္းတုိ႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လူအမ်ား၏က်န္းမာေရးႏွင့္ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈကုိဂ႐ုစုိက္မည္ဆုိပါကထုိကိစၥမ်ဳိးမျဖစ္ေပၚလာ ႏုိင္ ေၾကာင္းဟုေ၀ဖန္ေျပာဆုိၾကပါသည္။
ယေန႕အခ်ိန္ထိဂ်ပန္အစုိးရႏွင့္ခ်ီဆုိေကာ္ပုိေရးရွင္းတုိ႕သည္ လူနာမ်ား၊ေသဆုံးခဲ့သူမ်ား အတြက္ေထာက္ပံ႕ေနရဆဲျဖစ္ပါသည္။ ခ်ီဆုိေကာ္ပုိေရးရွင္းသည္ ေဒၚလာသန္းေပါင္း(၈၆)သန္းကုိ ေရာဂါခံစားထိခုိက္ေနသူမ်ားႏွင္ ့မီနာမာတာ ပင္လယ္ေအာ္ သန္႕ရွင္း ေရးအတြက္ ေပးေဆာင္သုံးစြဲရၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
ထုိျပဒါးအဆိပ္သင့္ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈမ်ားသည္ပတ္၀န္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈသာမကစီးပြားေရး၊ လူမႈေရးကိစၥမ်ားအေပၚတြင္ပါ ထိခုိက္ေစခဲ့ပါသည္။
လူမႈေရးထိခုိက္မႈမ်ားအျဖစ္ ႏွစ္စဥ္အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာကုသရမည့္လူနာမ်ား၏ ၀န္ထုတ္၀န္ပုိးႏွင့္ မျမင္ႏုိင္ေသးေသာခက္ခဲသည့္အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေနျခင္း၊ထုိဓါတုစက္႐ုံစြန္႕ပစ္ပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ လူနာမ်ားစိတ္ခံ စားရမႈမ်ားႏွင့္ လူအမ်ား၏ စိတ္ထဲတြင္ အမွတ္တရခံစားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနျခင္း ထုိေဒသတြင္ ေနထုိင္သူမ်ား စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေရာဂါမ်ား၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ေနရျခင္း၊ အၿမဲတေစေၾကာက္လန္႕ေနရမႈ၊ ယုံၾကည္မႈကင္းမဲ့ျခင္း၊ ေရာဂါမ်ားမိမိတြင္ ဘယ္ေတာ့ျဖစ္မလဲဟု မၾကာခဏ ေတြးေတာေနျခင္းမ်ား ျဖစ္ေနၾကပါသည္။
စီးပြားေရးအရထိခုိက္မႈမ်ားအျဖစ္ငါးလုပ္ငန္းစက္႐ုံမ်ားဆုံး႐ုံးပ်က္စီး၍အလုပ္လက္မဲ့ဆင္းရဲ သူမ်ားတုိးလာျခင္း၊ ထုိေရာဂါေၾကာင့္ ထိခုိက္ေရာဂါရရွိသူမ်ားကုိအခ်ိန္တာရွည္စြာကုသရျခင္း၊ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ရျခင္းတုိ႕ေၾကာင့္ကုန္က်စရိတ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။
သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေပၚထိခုိက္သက္ေရာက္မႈမ်ားအျဖစ္ပင္လယ္ေအာ္ေဒသႏွင့္တိရိစာၦန္မ်ားျပဒါးဆိပ္သင့္ ျခင္းကုိေတြ႕ႀကဳံေနရပါသည္။ ထုိ႕ျပင္ျပဒါးအဆိပ္မ်ားကုိကုန္စင္ရန္ ဖယ္ရွား ေနရျခင္းတုိ႕ေၾကာင့္ကုန္က်စရိတ္မ်ား၊မ်ားျပားလွပါသည္။အထက္ပါမီနာမာတာျပဒါးအဆိပ္သင့္ ျခင္းမွ စတင္၍(၁၉၇၀)ခုႏွစ္တြင္ဂ်ပန္အစုိးရမွေရထုညစ္ညမ္းမႈ၊ ေရထဲတြင္အဆိပ္အေတာက္ ပါ၀င္မႈကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ဥပေဒျပဌာန္းခဲ့ပါသည္။ ၁၉၅၀ခုႏွစ္မွ၁၉၇၀ခု ႏွစ္တုိင္ေအာင္ ႏွစ္ေပါင္း၂၀ၾကာမွ မီနာမာတာျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္ခဲ့ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း နာတာရွည္ေရာဂါမ်ားခံစား ေသဆုံးခဲ့သည့္လူမ်ားမ်ားစြာအတြက္ေတာ့၀မ္းနည္းစရာအလြန္ ေကာင္းပါသည္၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကုိထိန္းသိမ္းေရးသည္ကမၻာ႔လူသားမ်ားအဓိကရင္ဆုိင္ေတြ႕ႀကဳံေနရသည့္ ကိစၥမ်ားျဖစ္ပါသည္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္သန္႕ရွင္းမႈတည္တံ့ ေရးႏွင့္ညစ္ညမ္းမႈမျဖစ္ေစေရးသည္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။ အထက္ပါမီနာမာတာျပဒါးအဆိပ္သင့္သည့္အျဖစ္ အပ်က္သည္ လူသားမ်ား၏ အေရးပါေသာေနထုိင္မႈဘ၀ျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ ပ်က္သုဥ္း ေစႏုိင္ေၾကာင္းကုိ သတိေပးေနေသာသင္ခန္းစာယူသင့္သည့္ အျဖစ္အပ်က္ မ်ားျဖစ္ပါသည္။
ထိုသင္ခန္းစာယူသင့္သည့္ မီနာမာတာျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းသည္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္မပ်က္စီးေစ ေရးအအတြက္၊ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တတ္ရန္၊ လူသားမ်ားအားတြန္းအားေပးသည့္ အင္အားတစ္ခုပင္ျဖစ္ပါလိမ့္မည္ဟုထင္ျမင္ေမ်ွာ္လင့္မိပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္္္မပ်က္စီးေစေရး၊ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္ရန္ႏွင့္
မိမိအက်ိဳး စီးပြားတစ္ခုတည္းကုိမၾကည့္ပဲ၊ သဘာ၀သစ္ပင္ေတာေတာင္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားကုိ ျမတ္ႏုိးခ်စ္ခင္္တတ္ျပီး တည္တ့ံႏုိင္ေရး၊ မပ်က္စီးေစေရးအအတြက္၊ အသိတရားစိတ္မ်ား လူတုိင္းတြင္ရွိေစဘုိ႔ ရည္ရြယ္ျပီး ေရးသားအပ္ ပါသည္။
စြမ္းထက္ေနာင္
ပုိ႔ေဆာင္ေရးသတင္းဂ်ာနယ္ The Transport News Journal ႏွင္ ့
My Way Technology & Management Journal တုိ႔တြင္ေဖၚျပျပီး

(5 photos)

တစ္ခါတံုးက အစိုးရ စက္မႈလက္မႈ သိပၸံ G.T.I အင္းစိန္

“တစ္ခါတံုးက အစိုးရ စက္မႈလက္မႈ သိပၸံ G.T.I အင္းစိန္”

            တစ္ခါတံုးက ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အစိုးရ စက္မႈလက္မႈသိပၸံ G.T.I အင္းစိန္ကို ဒီအတိုင္းဘဲ ပစ္ထားေတာ့ မွာလားလုိ႔ ေမးခ်င္ သိခ်င္ေနတာ ၾကာပါျပီ။ ေမးခြင့္ သိခြင့္ေလး အထုိက္အေလ်ာက္ ရျပီလုိ႔ ယူဆျပီး တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က  အင္းစိန္ G.T.I မွ ဒီပလိုမာ ရရွိခဲ့သူ တစ္ဦးပါ။ ကၽြန္ေတာ္ အလုပ္သြား အလုပ္ျပန္ G.T.I ေက်ာင္း၀န္းႀကီးကို ျဖတ္ၿပီး သြားခဲ့ ရတာ ေန႔စဥ္ လိုလိုပါဘဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဘ၀ ရပ္တည္ႏိုင္ေအာင္ ပညာေတြ သင္ေပးခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းႀကီးမို႔လဲ အမွတ္တရ အၿမဲ ၾကည္႔ေလ့ ရွိပါတယ္။

စေန၊ တနဂၤေႏြ အလုပ္ပိတ္ရက္ေတြမွာ ကၽြန္ေတာ့္ သားသမီးေတြနဲ႕အတူ ေက်ာင္း၀င္း အနီးအနား ပ်ဥ္းမျမိဳင္ လမ္းမေပၚမွာ လမ္းေလွ်ာက္လွမ္းရင္း တစ္ခါက G.T.I ေက်ာင္းသားဘ၀ကို္ လြမ္းဆြတ္ တမ္းတရပါတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ ဆရာႀကီး၊ ကထိက ဆရာ ဆရာမမ်ား၊ လက္ေတြ႕သင္ၾကား ျပသေပးခဲ့ေသာ သရုပ္ျပ ဆရာမ်ား၊ ပံုဆြဲ ဆရာႀကီးမ်ား၊ ရႈပေဗဒ၊ ဓါတုေဗဒ ဓါတ္ခြဲခန္း၊ လက္ေတြ႕ သင္ၾကားေပးခဲ့ေသာ ဆရာမ်ားအား အမွတ္ထင္ထင္ သတိတရ ရွိေနတတ္ပါတယ္။

ကိုယ္ဖိရင္ဖိ သင္ၾကားေပးခဲ့ေသာ၊ လက္ထပ္ သင္ၾကားေပးခဲ့ေသာ ဆရာမ်ား၏ ေနအိမ္ အေဆာက္အဦးမ်ား၊ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ေနအိမ္၊ ကထိက ဆရာမ်ား၏ ေနအိမ္၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေက်ာင္းသားမ်ား ေနထိုင္ခဲ့ၾကရေသာ ဗဟိုေဆာင္၊ ဥတၱရေဆာင္၊ ဒကၡိဏေဆာင္၊ ထမင္းစားေဆာင္၊ စားဖို ေဆာင္၊ အားကစားကြင္းမ်ား၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လက္ေတြ႕ သင္ၾကား ခဲ့ရေသာ အလုပ္ရံု၊ ၀ပ္ေရွာ့မ်ား (WORKSHOPS) ၊ ၀န္ထမ္းမ်ား ေနထိုင္ရန္ အတြက္ ေလးထပ္တိုက္၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လက္ေတြ႕ သင္ခဲ့ရေသာ လယ္ထြန္စက္၊ ဘိုတူဇာ၊ ကားေမာင္း သင္ခဲ့ရသည္႔ေနရာ၊ ေန႔စဥ္ စာသင္ၾကား ခဲ့ရသည္ မွန္ေဆာင္၊ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲမ်ား၊ ေဟာေျပာပြဲမ်ာ က်င္းပသည္႔ ခန္းမက်ယ္ႀကီး၊ ရံုးအေဆာက္အဦး၊ စာၾကည္႔တိုက္၊ ေဆးခန္း၊ နားေနေဆာင္ မ်ားကို ေတြ႕ရေတာ့ အုိ --- အကုန္ အမွတ္တရ ျဖစ္စရာေတြပါဘဲ။

ယခုေတာ့ ဘုရား..ဘုရား..ဘုရား ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ G.T.I ေက်ာင္း၀န္းႀကီး ႏွစ္ျခမ္း ကြဲသြားခဲ့ပါၿပီ၊ အလုပ္ရံု ၀ပ္ေရွာ့ႏွင့္ ပင္မ ေက်ာင္းၾကီး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေန႔စဥ္ ေလ့လာ သင္ယူခဲ့ရေသာ ၿမိဳ႕ျပ အင္ဂ်င္နီယာ ၀ပ္ေရွာ့၊ စက္မႈ အင္ဂ်င္နီယာ ၀ပ္ေရွာ့၊ လွ်ပ္စစ္ အင္ဂ်င္နီယာ ၀ပ္ေရွာ့ စသည္မ်ားသည္ ဘုရင့္ေနာင္ ေရေဆး ကား၀ပ္ေရွာ့၊ ယခုေတာ့ ကားေရာင္းသည္႔ ေနရာ ၊  သ႑န္ ေျပာင္းလဲ ကုန္ၿပီေကာ ႏွေျမာလိုက္တာ။    

            ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ စာသင္ေဆာင္၊ ရံုး အေဆာက္အဦးကိုေရာ ၾကည္႔လိုက္ျပန္ေတာ့ အစိုးရ စက္မႈလက္မႈ သိပၸံ G.T.I အျဖစ္သာ မဖြင့္ႏိုင္တာ ထိုေနရာတြင္ တျခား က်ဴရွင္ တစ္ခုကေတာ့ ပန္းပန္လ်က္ ရွိေနေခ်ၿပီ (ေဘာ္ဒါေဆာင္ေတြ ဘာေတြနဲ႔ အက်အန ေတြ႕ရပါတယ္။)၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေန႔ထိုင္ခဲ့ေသာ အေဆာင္မ်ားကိုေရာ ၾကည္႔လိုက္ျပန္ေတာ့ ေဆးရံုလိုလိုႏွင့္ ဘာမွ မယ္မယ္ရရမဟုတ္၊ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး၊ ဆရာသခင္ ကထိကမ်ား ေနထိုင္ခဲ့သည္႔ အေဆာက္အဦးမ်ားကို ၾကည္႔လိုက္ေတာ့ ေခါင္မိုး မလံုသည္႔ အသြင္ ေျပာင္းထားသည္႔ စည္ပင္ ၀န္ထမ္းမ်ား ေနအိမ္၊ ၾကက္ေျခနီ အသင္းရံုး စသည္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲ သြားလိုက္တာ။

            ေက်ာင္း၀င္းအတြင္း လမ္းေလွ်ာက္ ၀င္လိုက္မိေတာ့ စည္ပင္မွ ကားမ်ား၊ ကားပ်က္မ်ား၊ အမႈိက္ပံုမ်ားကို ျမင္မေကာင္းေအာင္ ေတြ႕ရွိခဲ့ ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေက်ာင္းတက္ခဲ့စဥ္က မနက္အိပ္ယာထ၊ မ်က္ႏွာသစ္၊ အားကစား ေလ့က်င့္၊ မနက္စာစား၊ ေက်ာင္းစာသင္ေဆာင္သို႔ သြား ပညာသင္၊ ေန႔လည္ေက်ာင္းဆင္း အေဆာင္မွာ လြယ္အိတ္၊ စာအုပ္မ်ား ျပန္ထား၊ ထမင္းစားေဆာင္ ၀င္ ထမင္းစား၊ ေခတၱ အနားယူ ေက်ာင္း ျပန္တတ္၊ ၀ပ္ေရွာ့ဆင္းၿပီး လက္ေတြ႕သင္၊ ညေန ေက်ာင္းဆင္းခ်ိန္ ေရာက္ေတာ့ မိမိအေဆာင္ အခန္းျပန္ အနားယူ၊ ေနာက္ ေဘာလံုး ကန္သူကန္၊ ေဘာလီေဘာ ပုတ္သူပုတ္၊ အေလးမသူ မ၊ ပင္ေပါင၊္ ၾကက္ေတာင္ ရိုက္သူရိုက္၊ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ရာ ကစားလို႔ ရပါတယ္။

ကစားၿပီး ေရခ်ိဳး ညစာ ထမင္းစား၊ အျပင္ ေခတၱလမ္းေလွ်ာက္၊ ညအေဆာင္ ေက်ာင္း၀င္းတံခါးႀကီး မပိတ္မီ ျပန္၀င္၊ စာၾကည္႔၊ အိပ္၊ ေနာက္တစ္ေန႔ မနက္ ေက်ာင္းတတ္၊ မည္မွ် ေကာင္းလုိက္သည္႔ လိုေလေသး မရွိသည္႔ ေက်ာင္း၊ ေက်ာင္းအုပ္ ဆရာႀကီးမွအစ၊ ဆရာ ေက်ာင္းသား၊ ၀န္ထမ္းမ်ား တစည္းတလံုးတည္း တ၀င္းတည္း ေနထိုင္ရသည္႔ ေက်ာင္း၊ မူးယစ္ေဆး၀ါး၊ အရက္ေသစာ သံုးစြဲသူ မရွိ၊ ေလာင္းကစား ဖဲရိုက္သူ မရွိ၊ စာသင္ ေဆာင္ႏွင့္ ေဘာ္ဒါေဆာင္က အနီးကေလး လမ္းေလွ်ာက္ ေက်ာင္းတက္ရံုသာ ဒါက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပညာသင္ၾကား ခဲ့ရေသာ အေျခအေနပါ။

            ယခု ကၽြန္ေတာ့္သမီး ဘီအီး အင္ဂ်င္နီယာ သင္တန္း တတ္ေနရတာေတာ့ အလွမ္းေ၀းသည္႔ ေမွာ္ဘီမွာ။ အျခား သူမ်ား အေနျဖင့္ လႈိင္သာယာႏွင့္ သံလ်င္မွာ ကားေပၚတြင္ အခ်ိန္ကုန္။ လက္ေတြ႕သင္ၾကားမႈမ်ား ေမးလိုက္ေတာ့ ဘာမွ မယ္မယ္ရရ မရွိ၊ က်ဴရွင္စရိတ္ မ်ားစြာ ေပးေနရ။ ေနာင္တေန႔ အနာဂတ္ ျမန္မာျပည္ အတြက္ အင္ဂ်င္နီယာ လုပ္မည္႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခေလးမ်ား၊ လက္ေတြ႕ လုပ္ေဆာင္မႈ အေထာက္အကူ ပစၥည္း မရွိ။ လက္ေတြ႕ လုပ္ႏိုင္ဘို႔ ေ၀လာေ၀း။ အလြတ္က်က္၊ မျမင္ဘူးေသာ လက္ေတြ႕မရွိေသာ သင္ခန္းစာမ်ားကို ဘာမွန္းမသိ၊ အလြတ္က်က္ေျဖ။ ရင္ေလးစရာမ်ား …

           ခုေတာ့ ၾကားရပါၿပီ။ ပညာေရးစံနစ္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေတာ့မည္တဲ့။ ၀မ္းသာစရာပါ၊ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ႀကီးကို ျပန္လည္မြမ္းမံ ျပင္ဆင္ ဖြင့္လွစ္ေတာ့ မည္တဲ့။ R.I.T ႀကီး စက္မႈတကၠသိုလ္ လဲ ျပန္ ဖြင့္ေနပါၿပီ။ ေအာ္ ၊ ေနရာ ေနရာ ပညာ ဆည္းပူးရမည့္ ေနရာ ရွားပါးေနသလား မသိ။

            အင္း... ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အင္းစိန္ G.T.I အစိုးရ စက္မႈလက္မႈ သိပၸံၾကီးေရာ ဘယ္လိုလဲ မည္သည္႔အခါတြင္ အလွည္႔က် မည္လဲဟု သိခ်င္စိတ္မ်ားက တဖြားဖြား... မည္သူေတြက ဘယ္ေတာ့ အေျဖေပး ႏိုင္မွာလဲဟုသာ ေတြးမိေန ပါေတာ့သည္။

                                                                                                              

OLD G.T.I Student အင္းစိန္၊ အစိုးရ စက္မႈလက္မႈသိပၸံ ေက်ာင္းသားေဟာင္းတစ္ဦး

အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္ျခင္း (ARSENIC POISONING)

အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္ျခင္း (ARSENIC POISONING)

အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္ျခင္းသည္ ကမာၻတစ္၀ွမ္းတြင္ ၾကံဳေတြ႔ေနရေသာ လူအမ်ား၏ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္မႈကို ျဖစ္ေစသည္႔ ျပႆနာတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါသည္။ သဘာ၀ အေလွ်ာက္ ေျမေအာက္ေရ၌္ အာဆင္းနစ္ အဆိပ္မ်ား ပါ၀င္ေနတတ္ျပီး ထုိေရကုိ လူအမ်ား ေသာက္သုံးမႈေၾကာင့္ လူ၏ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းသို႔ အာဆင္းနစ္ အဆိပ္မ်ား ေရာက္ရွိျပီး ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားရပါသည္။ လူ၏ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းသို႔ အာဆင္းနစ္ ေရာက္ရွိမႈ ပမာဏ အနည္းအမ်ား ေပၚတြင္ မူတည္၍ ေရာဂါ အျပင္းထန္ ရရွိမႈ၊ နာတာရွည္ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚရပါသည္။

အာဆင္းနစ္သည္ ေျမၾကီးႏွင့္ ေျမေအာက္ ေရထဲတြင္ သဘာ၀အေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ သတၱဳျဒပ္စင္ (semi metal) တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ သတၱဳ ဓါတုပစၥည္းအျဖစ္ တစ္ကမာၻလံုးတြင္ ေတြ႔ရွိရ၏။ သတၱဳဓါတ္မ်ား သတၱဳပစၥည္း အရည္အေသြးကို ပိုင္ဆိုင္ထားျပီး အပူခ်ိန္ ဒီဂရီ အနည္းအငယ္တြင္ သတၱဳ အသြင္သ႑ာန္ အတုိင္း ျဖစ္ျပီး အျခား ေရြွေငြ သတၱဳမ်ားကဲ့သုိ႔ ပုံသ႑ာန္ ေျပာင္းလဲမရေသာ သတၱဳျဒပ္စင္ ျဖစ္ပါသည္။ အာဆင္းနစ္သည္္ ေျမေအာက္ေရတြင္ အာဆင္းနစ္ အက္စစ္ (Arsenic Acid) အျဖစ္ ပါ၀င္ေန တတ္ပါသည္။ ဟုိက္ဒရုိ ကလုိရစ္ အက္စစ္၊ ဆာျဖဴရစ္ အက္စစ္ မ်ားကဲ့သုိ႔ အေရျပားကုိ ေလာင္က်ြမ္းႏုိင္သည့္ အက္စစ္မ်ိဳးကဲ့သုိ႔ မဟုတ္ပါ။

ေျမေအာက္ေရတြင္ အာဆင္းနစ္ ပါ၀င္မႈ အနည္းအမ်ားမွာ ပထ၀ီ၀င္ အေနအထားႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈ ရွိပါသည္။ ပထ၀ီ၀င္ အေနအထားအရ အာဆင္းနစ္ကုိ ေတြ႔ရွိရေသာ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံမ်ားမွာ အာဂ်င္ တီးနား၊ ဘဂၤလားေဒ့၊ ခ်ီလီ၊ တရုတ္၊ အိႏိယ၊ ထုိင္း၊ မက္စီကုိ၊ အေမရိက၊ တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ မည္သည့္ ေနရာေဒသ မ်ား၌္္ အာဆင္းနစ္ရွိေၾကာင္း ေသခ်ာ မသိရွိေသးေသာ္လည္း ဧရာ၀တီတုိင္း ေက်ာင္းကုန္း၊ က်ဳံေပ်ာ္၊ ဟသၤာတ၊ သာေပါင္းႏွင့္ ေရၾကည္ျမိဳ႔နယ္ စသည့္ ေဒသမ်ားတြင္ ေသာက္သုံး ေရတြင္္ အာဆင္းနစ္ ပါ၀င္ေနေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ေလ့လာမႈမ်ားအရ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေပါင္း ခုနစ္ဆယ္ေက်ာ္မွ လူမ်ား ၁၃၇ သန္းေက်ာ္သည္ ေသာက္သံုး ေရမ်ား တြင္ အာဆင္းနစ္ ပါ၀င္မႈေၾကာင့္ အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္ျခင္း ေရာဂါမ်ားကို ခံစားေနရေၾကာင္း၊ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံ မ်ား၏ ၁၆ ရာခုိင္ႏႈန္းသည္ ညစ္ညမ္းေသာ အာဆင္းနစ္ အဆိပ္ဓါတ္ ပါ၀င္ေသာ ေရမ်ားကို သံုးစြဲ ေနရ ေၾကာင္း၊ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ အတြင္း ေသာက္သံုးေရ မသန္႔ရွင္းမႈေၾကာင့္ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ျပီး ႏွစ္စဥ္ ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ား တစ္သိန္းေက်ာ္ ေသဆံုးေနရေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။

အာဆင္းနစ္သည္ အနံ႔အရသာ မရွိပါ။ ေျမၾကီးထဲႏွင့္ ေျမေအာက္ေရမ်ားအတြင္း  သဘာ၀အေလ်ာက္ ပါ၀င္ျ႔ပီး စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ ဖန္မွန္ လုပ္ငန္းမ်ား၊ လွ်ပ္စစ္ အီလက္ထနစ္ ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းစသည္႔ စက္ရုံ အလုပ္ရုံမ်ားမွ စြန္႔ပစ္ေသာ ေဘးထြက္ ပစၥည္းတြင္လည္း ပါ၀င္ပါသည္။

အာဆင္းနစ္ကို သေဘၤာေဆး၊ သုတ္ေဆးမ်ား၊ အေရာင္ဆိုးေဆး၊ ပိုးမႊားသတ္ေဆးမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ေဆး၀ါးႏွင့္ ဆပ္ျပာ၊ သတၱဳလုပ္ငန္းႏွင့္ စီမီး ကြန္ဒက္တာ (Semi-conductor) မ်ားတြင္ အသံုးျပဳၾကပါသည္။ ထို႔ျပင္ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပုိးသတ္ေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳၾကျပီး၊ သတၱဳ တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း မ်ားႏွင့္ သတၱဳရည္ ၾကိဳသည္႔ လုပ္ငန္းမ်ား မွလည္း အာဆင္းနစ္ အဆိပ္ ထြက္ရွိႏုိင္ပါသည္။  အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္ျခင္းကို ကာကြယ္ကုသျခင္း မျပဳ ပါက အသက္ ေသဆံုးႏိုင္ပါသည္။

အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္ျခင္း ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား

အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္ေၾကာင္း စတင္ေရာဂါလကၡဏာျပသမႈမ်ားမွာ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ေခါင္းရႈပ္ ေနျခင္း၊ စိတ္ ကေမာက္ကမ ျဖစ္ျခင္း၊ အိပ္ငိုက္ျခင္း၊ ၀မ္းသြား ၀မ္းေလွ်ာျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။ အဆိပ္မိျခင္း၊ က်ယ္ျပန္႕ ဆိုး၀ါး လာပါက ခႏၶာကိုယ္ အေၾကာဆြဲျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ အေရျပား ထူလာျခင္း၊ အေရျပား အေရာင္အေသြးႏွင့္၊ လက္သည္း ေျခသည္းမ်ား အေရာင္ေျပာင္း လာတတ္ပါသည္။

အေရာင္ေျပာင္းျခင္းသည္ ေသြးျဖဴဥ ပိုမိုမ်ားလာျခင္း (Leukonychia Striata) ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ျပင္ ပါးစပ္ထဲတြင္ သတၱဳအရသာ ေပၚေနျခင္း အစာျမိဳခ်ရ ခက္ခဲျခင္း ပ်ိဳ႔အန္ျခင္း၊ ဆီးထဲတြင္ ေသြးပါျခင္း၊ ၾကြက္သားမ်ား လႈပ္ရွားမႈကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစျခင္း၊ မလႈပ္ရွားႏိုင္ ေတာ့ျခင္း ေျခလက္မ်ား ထုံက်င္ျခင္း၊ သြက္ခ်ာပါဒ ေရာဂါ ခံစားရျခင္း ဆံပင္ကြ်တ္ျခင္း၊ ဗိုက္နာျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚတတ္ပါသည္။

အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္ျခင္းသည္ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားျဖစ္ေသာ အဆုတ္၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အသည္း၊ ႏွလံုးႏွင့္ အေရျပားတို႔ကုိ္ အဓိက ထိခိုက္ ခံစားေစပါသည္။ ႏွလံုးကို ထိခုိက္ေစျပီး ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါ ျဖစ္ပြားျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါႏွင့္ ကင္ဆာေရာဂါ မ်ားကိုလည္း ျဖစ္ပြားေစ ႏိုင္ပါသည္။

အာစင္းနစ္ေၾကာင့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈကို ေသြးေဖါက္စစ္ျခင္း၊ ဆီးစစ္ျခင္း၊ ဆံပင္၊ လက္သည္း၊ ေျခသည္းမ်ား စစ္ ေဆးျခင္းျဖင့္ သိရွိႏိုင္၏။

    နာတာရွည္ေရာဂါမ်ားအျဖစ္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္း ဗီတာမင္ေအ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈ ျဖစ္ေစျပီး ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္ပြားျခင္း၊ ၾကက္ မ်က္သင့္ျခင္း၊ ညဘက္ မ်က္စိမျမင္ျခင္း ေရာဂါ (Night blindness) ကိုပါ ခံစား ရႏိုင္ပါသည္။ ေသာက္သံုးေရမွ အင္ေအာ္ဂဲနစ္ အာဆင္းနစ္သည္ ၇၀ မွ ၂၀၀ မီလီဂရမ္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္း ေရာက္ရွိပါက ေသဆံုးႏိုင္ပါသည္။

ကမာၻ႔ က်န္းမာေရး အဖဲြ႔အစည္း (WHO) မွ ေသာက္သံုးေရတြင္ အာဆင္းနစ္ ေရတစ္လီတာတြင္ ၀.၀၁ မီလီ ဂရမ္ (0.01mg/L) ထက္ မပိုသင့္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ထားပါသည္။ ကမာၻ႔ က်န္းမာေရး အဖြဲ႔မွ လူအမ်ား၏ က်န္းမာေရး မထိခုိက္ ေစေရးအတြက္ တိုင္းတာေရး ပစၥည္းကိရိယာ မ်ားျဖင့္ သုေတသန ျပဳထား ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

အာဆင္းနစ္ ပမာဏမ်ားစြာ ပါ၀င္ေသာ ေရကုိ ေသာက္သုံးမႈေၾကာင့္ မ်ားစြာေသာ လူအမ်ား အဆိုး၀ါးဆံုး အာဆင္းနစ္ အဆိပ္သင့္ျခင္း ဘဂၤလားေဒ့ႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈမ်ား သမိုင္းတြင္ လူအမ်ား အၾကီးမားဆံုး အဆိပ္သင့္ျခင္းဟု ကမာၻ႔ က်န္းမာေရးအဖြဲ႔မွ ေခၚဆို သတ္မွတ္ခဲ့ပါသည္။

          သတၱဳတူးေဖာ္ရာတြင္ အသံုးျပဳေသာ နည္းလမ္းတစ္ခု ျဖစ္သည့္ ေရဖိအားသံုး ကိရိယာမ်ားကို အသံုး ျပဳ၍ သတၱဳမ်ားကို ဖယ္ရွား ျပိဳကြဲေစျခင္းသည္လည္း ေျမေအာက္ေရ အတြင္းသုိ႔္ အာဆင္းနစ္္ ေရာက္ရွိေစပါသည္။ ေျမၾကီးအတြင္းသုိ႔္ အာဆင္းနစ္္ ေရာက္ရွိပါက၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေန မ်ားကိုပါ ေျပာင္းလဲေစ၍ ေျမၾကီးထဲတြင္ အက္စစ္ဓါတ္ လြန္ကဲေစျပီး သစ္သီး၀လံ၊ အပင္မ်ားထံသို႔ အာဆင္းနစ္ ၀င္ေရာက္ေစပါသည္။

အာဆင္းနစ္ကို ထင္ရွားေသာ ပိုးသတ္ေဆးအျဖစ္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အသံုးျပဳေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ သတၱဳရည္ၾကိဳ လုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္သည္႔ ခဲ၊ ေရွြ သြပ္ရည္ၾကိဳ လုပ္ငန္း၊ ေၾကးနီရည္ၾကိဳ လုပ္ငန္း မ်ားမွလည္း အာဆင္းနစ္ အဆိပ္ ထြက္ရွိမႈေၾကာင့္ ထုိ လုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္ၾကေသာ လုပ္သားမ်ားလည္း အဆိပ္သင့္ ႏုိင္ပါသည္။

အာဆင္းနစ္ ပါ၀င္ေသာ ေျမၾကီးမွ ထြက္ရွိေသာ စပါးတြင္ အာဆင္းနစ္ ၂၆၀ ပီပီဘီ (260 PPb) ပ်မ္းမွ် ပါ၀င္မႈ ရွိေၾကာင္း ေတြ႔ရွိ ရပါသည္။ စီးပြားျဖစ္ ေမြးျမဴေသာ ၾကက္မ်ားတြင္လည္း အားျဖည္႔ပစၥည္း ျဖစ္ေသာ အေလးခ်ိန္ တိုးေဆးႏွင့္ ၾကက္သား အေရျပား အေရာင္လွပေစေရး ေဆးမ်ား၊ (Roxarsone ႏွင့္ Nitrasone) ႏိုက္ထရိုက္ ပါ၀င္ေသာ ဓါတ္ပစၥည္း မ်ားေၾကာင့္လည္း အာဆင္းနစ္ ဓါတ္မ်ား အစားအစာတြင္ ပါ၀င္တတ္ပါသည္။

          အာဆင္းနစ္ကို လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၄၀၀ ေက်ာ္မွ စတင္၍ ႏုိင္ငံအသီးသီးတြင္ ေဆး၀ါးအျဖစ္ တရုတ္ တိုင္းရင္းေဆးမ်ားအျဖစ္ သံုးစြဲခဲ့ပါသည္။ အေနာက္တိုင္းတြင္ အာဆင္းနစ္ ဓါတ္ေပါင္းကို ပင္နီစလင္ေဆး၀ါးႏွင့့္္္ ဆာလဖာေဆး၀ါးမေပၚမီက ဆစ္ဖလစ္ ကာလသားေရာဂါ ကုသေရးအတြက္ႏွင့္ိ ပဋိဇီ၀ ေဆး၀ါးအျဖစ္ မ်ားစြာ အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါသည္။

အားတုိးေဆးမ်ားတြင္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားေဆး၀ါးမ်ားတြင္ မႈလေဆး၀ါး (မပါမျဖစ္ေဆး၀ါး) အျဖစ္ ေသာ္လည္းေကာင္း ေဖၚစပ္ အသုံးျပဳခဲ့ၾကပါသည္။ ဗါနီကာ ရွာလကာရည္မ်ားတြင္လည္း ေရာစပ္ၾကပါသည္။ အသားအေရ လွပျဖဴ၀င္းရန္ႏွင့္ အေရျပား မတြန္႔ရန္ ေဆးမ်ားအျဖစ္ ေျမျဖဴမ်ားျဖင့္ ေရာစပ္ အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါသည္။

သို႕ေသာ္ အာဆင္းနစ္ကို ေသြးေၾကာမ်ားမွ စုပ္ယူတတ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိခဲ့သျဖင့္ သံုးစြဲမႈ ရပ္တန္႔ခဲ့ပါသည္။ ေရာင္စံု ေဆးမ်ားအနက္ အလြန္ေက်ာ္ၾကားေသာ အစိမ္းေရာင္ျခယ္ေဆးသည္ အာဆင္းနစ္ကြန္ေပါင္းကိုအေျခခံ ေဖၚစပ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ပန္းခ်ီေဆးေရာင္ျခယ္လုပ္ငန္းမ်ားျဖင့္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ေသာ အႏုပညာသည္မ်ားကိုလည္း အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။

          ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၇၀ခုႏွစ္မွ ၁၉၇၅ခုႏွစ္အတြင္း အမ္ဂ်ီအို (NGO) အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ အ၀ီစိတြင္းေပါင္း ၇.၅သန္းကို တူးေဖာ္ေပးခဲ့ၾကပါသည္။ ၁၉၉၀ခုႏွစ္တြင္ လူဦးေရထူထပ္ေသာေနရာ မ်ားတြင္ ေပ၃၀၀နက္ေသာ အ၀ီစိတြင္းမ်ားကို တူးေဖာ္ခဲ့ပါသည္။ ထိုအ၀ီစိတြင္း ၁၀သန္းအနက္ အခ်ိဳ႕ အ၀ီစိတြင္းမ်ား၏ ေရမ်ားသည္။  သန္း ၇၀ ေသာ လူအမ်ားကုိ အဆိပ္သင့္ေစခဲ့ပါသည္။ ေျမၾကီးအတြင္းမွ ေသာက္သံုးေရ ရရွိရန္ တူးေဖာ္ျခင္းေၾကာင့္ ေအာက္ေျခ ေက်ာက္ လႊာအတြင္း၌ ရွိေနေသာ အာဆင္းနစ္မ်ား ေရထဲတြင္ ပါ၀င္သြားျခင္းျဖစ္သည္။

ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႔အစည္းမွ ေသာက္သံုးေရတြင္ အာဆင္းနစ္ ပါ၀င္မႈ ပမာဏကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ အတြက္ ေရတစ္ လီတာတြင္ ၀.၀၅ မီလီဂရမ္ (0.05mg/L) အတြက္ သတ္မွတ္ေပးထားခဲ့ေသာ္လည္း ေျမာက္အေမရိကႏွင့္ ဥေရာပ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္၊ ၀.၀၁ မီလီဂရမ္ (0.01mg/L) သာ သတ္မွတ္ ထားပါသည္။

၁၉၉၈ခုႏွစ္တြင္ျဗိတိသွ်ပထ၀ီတိုင္းတာေလ့လာ ေရးအဖြဲ႔မွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံရွိ ၆၁ခရိုင္၏ အ၀ီစိအတြင္းမ်ားအား အာဆင္းနစ္ပမာဏပါ၀င္မႈကို တိုင္း တာခဲ့ရာ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား စံႏႈန္း 0.01mg/L ထက္ ၄၆% ရာခုိင္ႏႈန္း ပိုမိုျမင့္မားေနျပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စံႏႈန္း  (0.05mg/L)ထက္ ၂၇%ျမင့္မားေနေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရ ပါသည္။

အာဆင္းနစ္သည္ အဆိပ္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ ၁၂၅မီလီဂရမ္မွ် စားသံုးမိပါက ေသဆံုးႏိုင္ပါသည္။ မာက်ဴရီ ျပဒါးအဆိပ္သင့္ျခင္းထက္ ေလးဆပိုမုိပါသည္။ အာဆင္းနစ္ပါ၀င္ေသာေရကို တာရွည္စြာ ေသာက္သံုးရပါက အာဆင္းနစ္ကို စစ္ေရာဂါ (Arsenicosis) ျဖစ္ပြား၍ အေထြေထြ က်န္းမာေရး ခ်ိဳ႔ယြင္းမႈ ျဖစ္ေပၚျပီး အေရျပားျပႆနာမ်ားျဖစ္သည္႔ အေရျပားအေရာင္ေျပာင္းလဲျခင္း၊ လက္ဖ၀ါးႏွင့္ ေျခဖ၀ါးေပၚတြင္ မာေၾကာေသာဒဏ္ရာအကြက္မ်ားကို ေတြ႔ျမင္ရ၏။ အေရျပား၊ ဆီးအိမ္၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အဆုတ္ ကင္ဆာႏွင့္ ေသြးေၾကာ မ်ားေရာဂါျဖစ္ပြားႏိုင္ပါသည့္အျပင္ ေသြးေၾကာမ်ား ေရာဂါရရွိျခင္းေၾကာင့္ (ေျခေထာက္အမဲေရာင္္ေရာဂါ) Black Foot Disease  လည္း ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါသည္။

        အာဆင္းနစ္အဆိပ္သင့္ျခင္းသည္ ျဖစ္ပြားစတြင္ ေရာဂါလကၡဏာျပသမႈမရွိဘဲ ေရာဂါျဖစ္ပြားျပီး ၅ႏွစ္မွ ၁၅ႏွစ္အတြင္းၾကာမွ အာဆင္းနစ္ကိုယ္ခႏၶာအတြင္း ၀င္ေရာက္မႈ အနည္းအမ်ားအေပၚမူတည္၍ ေရာဂါလကၡဏာ ျပတတ္ပါသည္။ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ဘဂၤလားေဒ့ႏိုင္ငံတြင္ ၂၅သန္းမွ ၇၇သန္းေသာလူမ်ားသည္ ေရတြင္ပါ၀င္ေသာအာဆင္းနစ္အဆိပ္သင့္ျခင္းေရာဂါကိုခံစားေနရေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။

ေျမေအာက္နက္နက္တူးေသာေရမ်ားတြင္ အာစင္းနစ္နည္းပါးသည္ကိုေတြ႕ရျခင္းေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒ့အစုိးရက အာဆင္းနစ္ဓာတ္ပါ၀င္မႈနည္းပါးေသာ ေျမေအာက္ေရကိုရရွိရန္ ၂၀၀ မီတာထက္ပုိနက္ေသာ အ၀ီစိတြင္းမ်ားကို တူးေဖာ္ရန္ႏွင့္ မိုးေရကိုအသံုးျပဳရန္ႏွင့္ မိုးေရမ်ားတြင္ ျခင္မေပါက္ပြားရန္သတိျပဳေစ၍၊ ေရသန္႔ကိရိယာမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း၊ေသာက္သံုးေရစမ္းသပ္စစ္ေဆးျခင္းေရကန္မ်ားမွေရကိုလည္း သန္႔ရွင္းရန္ စစ္ယူျခင္း၊ ဓာတုေဗဒနည္းျဖင့္ ျပဳျပင္ျခင္းျဖင့္ အသံုးျပဳရန္ ညႊန္ၾကားထားခဲ့ပါသည္။

ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႔အစည္းက အာဆင္းနစ္သည္ ကင္ဆာျဖစ္ေစေသာ ပစၥည္းအျဖစ္သတ္မွတ္ထား သည္။ သုေတသနျပဳမႈအရ အာဆင္းနစ္ပါ၀င္သည္႔ ေရကို ေသာက္သံုးရေသာေဒသမ်ား မွလူမ်ားသည္ ဆီးအိမ္၊ အဆုတ္၊ အေရျပားကင္ဆာတို႔ ျဖစ္ပြားတတ္ေၾကာင္းကို ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ထို႔အျပင္အေရျပားျပႆနာမ်ား၊ ေသြးလည္ပတ္မႈစနစ္၊ပင္ကိုခုခံအားစနစ္ႏွင့္အာရုံေၾကာစနစ္မ်ားကို ပ်က္စီးထိခိုက္ေစပါသည္။ အာဆင္းနစ္ပါေသာေရကို ေရခ်ိဳးသန္႔စင္သံုးစြဲျခင္းေၾကာင့္လည္း ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းသို႔ ေရာက္ရွိေစႏုိင္ပါသည္။

လယ္ယာဥယ်ာဥ္စိုက္ပ်ိဳးေရး၊သီးႏွံမ်ားစိုက္ပ်ိဳးျခင္းလုပ္ငန္းမ်ား၊ေရေပးေ၀ျခင္းလုပ္ငန္းႏွင့္ အ၀တ္ေလွ်ာ္ ဖြပ္ရန္ေရမ်ား တြင္္လည္း အာဆင္းနစ္ဓါတ္ ကင္းစင္ရန္ လုိအပ္ပါသည္။ အစားအေသာက္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ပင္လယ္စာမ်ားတြင္လည္း အာဆင္းနစ္ဓါတ္ပါ ၀င္တတ္ပါသည္။ ေက်ာက္ျဖစ္ ရုပ္ၾကြင္းေလာင္စာမ်ား ေလာင္ကြ်မ္းျခင္းႏွင့္ သတၱဳအရည္က်ိဳသည္႕ လုပ္ငန္းမ်ားမွ အာဆင္းနစ္ဓာတ္ေငြ႔မ်ားထြက္ရွိျပီး ေလထဲပ်ံ႕လြင့္မႈေၾကာင့္ ထိုေလကို ရႈရွိက္ရေသာ လူမ်ားအား က်န္းမာေရးထိခုိက္ႏိုင္ပါသည္။

သစ္မ်ားတာရွည္ခံရန္ အာဆင္းနစ္မ်ားကိုပုိးသတ္ေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳျခင္းႏွင့္ ထိုသစ္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္း၊ ေရြေဘာ္ထုိး၊ ေကာ္ပတ္စားျခင္း တို႔မွလည္း အာဆင္းနစ္မ်ား ထြက္ရွိႏိုင္ပါသည္။ ပိုးမႊားသတ္ေဆးအျဖစ္ သံုးစြဲမႈေၾကာင့္ ေျမၾကီးထဲသို႔ေရာက္ရွိ ႏိုင္ပါသည္။ အာဆင္းနစ္သည္ လူမ်ားထံ သို႕ ေရ၊ ေလ၊ အစားအေသာက္မွတစ္ဆင့္ ေရာက္ရွိႏိုင္၏။ အာဆင္းနစ္ပါ၀င္ေသာ ေရကိုအေငြ႔ပ်ံေစျပီး ေပါင္းခံျခင္းျဖင့္လည္း သန္႔ရွင္းေစႏိုင္ပါသည္။ ေရကို ၾကိဳခ်က္ျခင္းျဖင့္ အာဆင္း နစ္ဓါတ္ကို မဖယ္ရွားႏိုင္ပါ။

မိမိေသာက္သံုးေနေသာေရမ်ားတြင္အာဆင္းနစ္ဓါတ္ပါ၀င္မႈရွိမရွိစမ္းသပ္စစ္ေဆးသင့္ပါသည္။ ပါ၀င္ပါကေရကုိ သန႔္စင္ျပီးမွသာသုံးစြဲရပါမည္ ေရတစ္ လီတာ တြင္ အာဆင္းနစ္ပါ၀င္မႈကုိ မီလီဂရမ္၊ပီပီအမ္ mg/L (milligram per litre) = ppm (part per million)။ ေရတစ္လီတာ တြင္ အာဆင္းနစ္ပါ၀င္မႈကို မုိက္ခရုိ ဂရမ္၊ပီပီဘီ (သို႕မဟုတ္) µg/L (microgram per litre) = ppb (part per billion)ျဖင့္တိုင္းတာပါသည္။ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႔အစည္းမွသတ္မွတ္ ထားေသာေသာက္သံုးေရတြင္အာဆင္းနစ္ပါ၀င္မႈအမ်ားဆံုးကို0.01gm/L=10µg/L=10ppbဟုသတ္မွတ္ထားပါသည္။ အာဆင္းနစ္သည္ ေရထဲတြင္ ပုံသဏန္ ၂ မ်ိဳးျဖင့္ ေအာက္စီဂ်င္ ရရွိမႈ ေပၚမႈတည္ျပီး အာဆင္းႏုိက္ As(3)=H3AsO3, ႏွင့္ အာဆင္းႏုိတ္ As(5)=H2AsO4အျဖစ္ ပါ၀င္ေနတတ္ပါသည္၊

က်ဥ္းေျမာင္းေသာ ပုိက္အ၀ိစီတြင္းမွ ထြက္ေသာေရသည္ ေအာက္စီဂ်င္ ရရွိမႈနည္းပါးသည့္ As(3)=H3AsO3 အာဆင္းနစ္ ပါ၀င္ေသာေရျဖစ္ပါသည္။ ပီအိပ္ ၄ မွ ၁၀ အတြင္း ရွိတတ္ပါသည္ As(5)=H2AsO4 သည္ ေအာက္စီဂ်င္ျဖင့္ ထိေတြ႔ျပီး အာဆင္းႏုိတ္ျဖစ္ပါသည္၊ အာဆင္းနစ္ ပါ၀င္ေသာ ေရကုိ သန္႔စင္ရန္အာဆင္းႏုိက္As(3)ကုိအာဆင္းႏုိတ္As(5)ျဖစ္ရန္ပထမဦးစြာ ေအာက္စီဂ်င္ျဖင့္ထိေတြ႔ေစရ ပါသည္။ အာဆင္းနစ္ပါ၀င္ေသာေရကုိ ေလထုျဖင့္ ထိေတြ႔ေစရန္ ေရပန္းေရအမႈန္အမြွားအျဖစ္ ျပဳလုပ္ခံယူရပါသည္။ ဒုတိယဆင့္အျဖစ္ အာဆင္းႏုိတ္As(5)ကုိသံေအာက္ဆုိက္ (Hydrous ferric oxide) ႏွင့္ ဓာတ္ျပဳ ဖယ္ရွားကာ သဲ မီးေသြး တုိ႔ျဖင့္ ျဖတ္သန္းျပီး ေရသန္႔ကုိ ရရွိေစ ပါသည္။ (H2AsO4+FeOH=FeHAsO4+H2O)

ေသာက္သုံးေရမွ အာဆင္းနစ္ဖယ္ရွားရန္ ေရသန္႔သည့္စံနစ္မ်ား အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါသည္။ အက်ဥ္းအားျဖင့္ ေအာက္ပါအတုိင္း ျဖစ္ပါသည္။

(Reverse Osmosis Systems) (Anionic Exchange Systems) (Iron Oxide Filter Systems) (Activated Alumina), (Iron Exchange), (Electrodialysis Reversal), (Nanofiltration), (Iron Addition Coagutation with Direct Filtration)

အထက္ပါေရသန္႔စံနစ္မ်ားကုိမသုံးစြဲႏုိင္သည့္ေဒသမ်ားတြင္အာဆင္းနစ္ပါ၀င္ေသာေရကုိေလထုျဖင့္ ထိေတြ႔ေစျခင္း၊ သံေအာက္ဆုိက္ျဖင့္ ထိေတြ႔ေစျခင္းျဖင့္ အာဆင္းနစ္ကုိ ဖယ္ထုတ္ႏုိင္ပါသည္။ ထုိမွတစ္ဆင့္၊ သဲမီးေသြးတုိ႔ျဖင့္ ျဖတ္ သန္းျပီး ေရသန္႔ကုိ ရရွိေစႏုိင္ေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ ေငြကုန္ေၾကးၾက နည္းပါးစြာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါသည္။

မိမိအိမ္သုံးေရသန္႔ပုံစံကုိလြယ္ကူစြာလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ေဖၚျပအပ္ပါသည္အခ်ိဳ႕တိုင္းျပည္မ်ားတြင္ က်န္းမာေရးျပႆနာ မ်ားထုတ္ေဖၚႏိုင္မႈေႏွးေကြးျခင္း၊ သတင္းပို႔မႈေႏွးေကြးျခင္းေၾကာင့္ မိမိကိုယ္မိမိအာဆင္းနစ္ေၾကာင့္ေရာဂါမ်ား ခံစားေနရေၾကာင္းမသိရွိၾကပါ။ လူအမ်ားအာစင္းနစ္ေရာဂါ ခံစားေနရေၾကာင္း ေစာစီးစြာသိရွိျပီး ကာကြယ္ကုသႏိုင္ရန္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္သည္႔ လုပ္သားမ်ား၊ လိုအပ္္သကဲ့သုိ႔ က်န္းမာေရး အသိပညာ တိုးတက္ျပီး ေရာဂါမ်ားကို မည္ကဲ့သို႔ ေရွာင္ရွားရမည္။ အာဆင္းနစ္၏ အႏၱရာယ္ကို သိရွိ ေရွာင္ၾကဥ္ေစရန္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႔ ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။

ေရသည္ လူသားမ်ားဘ၀အတြက္ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ေသာ က်န္းမာေရးအတြက္ အလြန္အေရးၾကီးသည့္ အရာျဖစ္ပါသည္။ ေသာက္သုံးေရ ရွားပါးသည့္္ ေဒသမ်ား၊  ေရေကာင္းေရသန္႔ ေလ်ာ့နည္းေနသည့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား၊မွ ေရကုိသုံးစြဲေနၾကရသည့္ လူမ်ား၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ညီညြတ္သည့္ ေရေကာင္းေရသန္႔ ရရွိေရးသည္ ေဆာလ်င္စြာ ေဆာင္ရြက္ရမည့္လုပ္ငန္းျဖစ္ပါသည္။

ပလစ္စတစ္ပုံး (အခ်င္း ၃ေပ ၊ အျမင့္ ၃ ေပ ၆ လက္မ) ကုိ အသုံးျပဳႏုိင္ပါသည္။

                                                                          

စြမ္းထက္ေနာင္ (ဦး၀င္းေဆြ) ဖုန္း ၆၄၁၀၅၁